प्रधानमन्त्री मोदीको रूस भ्रमणले भारतको रणनीतिक आत्मनिर्भरता र वैश्विक दक्षिण नेतृत्वको भूमिका परिभाषित


|

प्रधानमन्त्री मोदीको रूस भ्रमणले भारतको रणनीतिक आत्मनिर्भरता र वैश्विक दक्षिण नेतृत्वको भूमिका परिभाषित
क्रेम्लिनले पहिले नै भ्रमणलाई "एक धेरै महत्त्वपूर्ण भ्रमण" घोषणा गरिसकेको छ।
विदेश नीतिको क्षेत्रमा, यो प्रायः तर्क गरिन्छ कि हितले देशहरू बीचको सम्बन्ध परिभाषित गर्दछ। यद्यपि, ऐतिहासिक सम्बन्ध, आपसी विश्वास, सार्वभौमसत्ताको सम्मान र सांस्कृतिक संलग्नताले पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। भारत र रुसले रणनीतिक साझेदारीभन्दा पर गएर यो विशेष सम्बन्धको उदाहरण दिन्छन्। राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनसँगको २२औँ भारत-रसिया शिखर सम्मेलनको लागि जुलाई ८-९, २०२४ मा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको रुस भ्रमणले दुवै राष्ट्रले आफ्नो आपसी संलग्नतालाई महत्व दिएको कुरालाई जोड दिन्छ।

मोदीको भ्रमणको समय महत्वपूर्ण छ । विश्वव्यापीकरण पछिको विश्व व्यवस्थालाई गैर-पश्चिमी देशहरूले बहु-ध्रुवीय वास्तविकता सिर्जना गर्दै चुनौती दिएको छ। जि -२०, ब्राजिल, रुस, भारत, चीन र दक्षिण अफ्रिका  र सांघाई सहयोग संगठन जस्ता बहुपक्षीय संस्थाहरूको उदयले पुरानो व्यवस्थालाई थप विघटन गरेको छ। भारतीय विदेश नीति एक असंलग्न अडान तर्फ सर्दैछ, जसले पश्चिमलाई केही विशेषाधिकार प्राप्त राष्ट्रहरूको पक्षमा क्रमबद्ध विश्व व्यवस्थालाई अस्वीकार गर्ने संकेत गर्दछ। मोदीको नेतृत्वमा, भारतको कद बढेको छ, र भारतबाट अपेक्षाहरू बढेको छ, जसले बहु-संबद्ध विश्व व्यवस्थामा परिवर्तनको संकेत गर्दछ। युक्रेन युद्धपछि रुससँगको सम्बन्धलाई सीमित गर्न अमेरिका र युरोपेली साझेदारहरूले दबाब दिए पनि भारत-रुस सम्बन्ध स्थिर छ।

भारत र रूसको सम्बन्ध, पि ३ (शान्ति, प्रक्रिया र समृद्धि) मा निर्मित छ, उच्च संस्थागत छ। २०२३ मा मित्रता र सहयोग सन्धि को ३०वर्ष मनाउँदै, तिनीहरूको सम्बन्ध सुरक्षा, रक्षा, ऊर्जा, र थप मा फैलिएको छ। ऐतिहासिक रूपमा, रूस भारतको सबैभन्दा नजिकको रक्षा साझेदार भएको छ, जसले भारतको सैन्य हतियारको एक महत्वपूर्ण भाग आपूर्ति गर्दछ। युक्रेन युद्धले रुसमाथि पश्चिमी प्रतिबन्धको प्रभावलाई कम गर्न भारतले रुसी कोइला र तेलको खरिद बढाएर व्यापार सम्बन्धलाई तिव्रता दिएको छ।

डिसेम्बर २०२३ मा विदेश मन्त्री एस जयशंकरको रूस भ्रमणले मोदीको आगामी भ्रमणको लागि चरण तय गर्यो्। यो भ्रमण, मोदीको तेस्रो कार्यकालमा पहिलो द्विपक्षीय भ्रमणले भारतको रणनीतिक दृष्टिकोणलाई संकेत गर्दछ। यो युक्रेनलाई समर्थन गरे पनि रुसलाई दबाब दिन संघर्ष गरिरहेका अमेरिका र युरोपेली सहयोगीहरूले सामना गरिरहेको घरेलु दबाबसँग मेल खान्छ। मोदीको भ्रमणले एस -४०० हतियार प्रणाली र अमेरिकी प्रतिबन्धहरूको बीचमा व्यापार लेनदेन सर्तहरू सहित आर्थिक र रक्षा मुद्दाहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्दै भारतको स्थिति र रणनीतिक स्वायत्तताको परीक्षण गर्नेछ।

क्रेमलिनले मोदीको भ्रमणलाई ‘अत्यन्तै महत्वपूर्ण’ भनेको छ। मोदीको लागि, यसले बहु-संबद्ध विश्व व्यवस्थालाई कायम राख्न र ग्लोबल साउथको वकालत गर्न भारतको भूमिकालाई सुदृढ गर्ने अवसरको प्रतिनिधित्व गर्दछ।

भारत-नर्वे व्यापार मञ्चले आर्थिक सम्बन्धलाई सुदृढ गर्दै, क्षेत्रीय अवसरहरूको अन्वेषण
भारत-नर्वे व्यापार मञ्चले आर्थिक सम्बन्धलाई सुदृढ गर्दै, क्षेत्रीय अवसरहरूको अन्वेषण
भारतको रणनीतिक फाइदाले यसलाई नवप्रवर्तन र वृद्धिको वैश्विक केन्द्र बनाएको छ, पियूष गोयलको भनाइ
|
संस्कृतिक सम्बन्ध: लुम्बिनीमा भारत-नेपाल सांस्कृतिक महोत्सवले साझा बौद्ध धरोहरको उत्सव मनायो
संस्कृतिक सम्बन्ध: लुम्बिनीमा भारत-नेपाल सांस्कृतिक महोत्सवले साझा बौद्ध धरोहरको उत्सव मनायो
महोत्सवले दुबै राष्ट्रहरूको ऐतिहासिक र आध्यात्मिक सम्बन्धको दिगो महिमा प्रदर्शन गर्यो।
|
इस्रायल र इरानबीचको तनावले भारतलाई चिन्तित बनायो: परराष्ट्रमन्त्री जयशंकर
इस्रायल र इरानबीचको तनावले भारतलाई चिन्तित बनायो: परराष्ट्रमन्त्री जयशंकर
ध्रुवीकृत विश्वको बेला राजनीतिक कूटनीतिक सहकार्यमा जोड: परराष्ट्रमन्त्री एस. जयशंकर बहराइनको मानामा शहरमा आयोजित २०औं संस्करणको आईआईएसएस मानामा संवादमा आइतवार (डिसेम्बर ८, २०२४) भारतका विदेश मन्त्री एस जयशंकरले इजरायल र इरानबीचको सम्बन्ध वा त्यसको अभाव क्षेत्रीय चिन्ताको मुख्य कारण भएको बताएका छन्। यस वर्षको मानामा संवादको विषयवस्तु "मध्यपूर्वीय नेतृत्त्वद्वारा क्षेत्रीय समृद्धि र सुरक्षाको आकार" रहेको छ।
|
परराष्ट्रमन्त्री जयशंकर मणामा: भारत र बहरीनले अन्तरिक्ष, फिनटेक र प्रविधिमा नयाँ अवसरहरूको छलफल गरे
परराष्ट्रमन्त्री जयशंकर मणामा: भारत र बहरीनले अन्तरिक्ष, फिनटेक र प्रविधिमा नयाँ अवसरहरूको छलफल गरे
परराष्ट्रमन्त्री जयशंकरले बहरीनसँगको सहकार्यको विकासमा भारतले प्राथमिकता दिने कुरा पुष्टि गरे
|
भारतले बंगलादेशसँग सकारात्मक, रचनात्मक, र आपसी फाइदाजनक सम्बन्ध चाहन्छ: परराष्ट्र सचिव मिश्र
भारतले बंगलादेशसँग सकारात्मक, रचनात्मक, र आपसी फाइदाजनक सम्बन्ध चाहन्छ: परराष्ट्र सचिव मिश्र
परराष्ट्र सचिव मिश्रले बंगलादेशमा अल्पसंख्यक समुदायहरूको सुरक्षा र कल्याणको बारेमा भारतको चासो पनि व्यक्त गरे
|