भारत र मलेशियाले क्षेत्रीय सुरक्षा, स्थिरता, र सहयोगका लागि साझेदारीको लागी मार्गबन्दी गर्दछन्।
भारत र मलेसिया, दुइ गतिशील एशियाली शक्तिहरू, आपसी रक्षा सम्बन्धलाई मजबूत गर्न सकारात्मक बढावा गर्दै आएको छन्। भारतको राजधानी न्यू दिल्लीमा बसेको १२ औं मलेसिया-भारत रक्षा सहकार्य समितिको बैठकले (१९ सेप्टेम्बर २०२३बाट ।मंगलबार) हाम्रूलाई केवल द्विपक्षीय सहयोगमात्र नभएको छ, तराई-पहाडी सुरक्षा र सङ्घटनमा संयुक्त ठाउँमा जोड देखाउँछ।
भारतको पक्षबाट यस बैठकमा नेपाली अभियन्त्रिकरण सचिव गिरिधर अरामाणे वितरण गर्नु भएको हो, जबकि मलेसियाका उप सचिव प्रमुख (नीति) मोह्द यानि बिन दाउदले मलेसियालाई प्रतिष्ठित गरेका थिए। सभी ठाउँमा समितिको निरीक्षण र रणनीतिसम्बन्धी निर्णय र आयोजित हुनेमा सबभन्दा अहम ध्यान दिइएको थियो: मिलिटरी सहकार्य सचिवतामा बसेको जुलाई २७, २०२३ र यो बैठक देखि एक दिन पहिले हाल मा हुने थियो, यानि सेप्टेम्बर १८, २०२३ मा राखिएको रक्षा विज्ञान प्रविधि र उद्योग सहकार्य समितिबाट आयातृभूत निर्णय र रणनीतिहरूको पुनरावलोकन थियो।
भारतको पक्षबाट यस बैठकमा नेपाली अभियन्त्रिकरण सचिव गिरिधर अरामाणे वितरण गर्नु भएको हो, जबकि मलेसियाका उप सचिव प्रमुख (नीति) मोह्द यानि बिन दाउदले मलेसियालाई प्रतिष्ठित गरेका थिए। सभी ठाउँमा समितिको निरीक्षण र रणनीतिसम्बन्धी निर्णय र आयोजित हुनेमा सबभन्दा अहम ध्यान दिइएको थियो: मिलिटरी सहकार्य सचिवतामा बसेको जुलाई २७, २०२३ र यो बैठक देखि एक दिन पहिले हाल मा हुने थियो, यानि सेप्टेम्बर १८, २०२३ मा राखिएको रक्षा विज्ञान प्रविधि र उद्योग सहकार्य समितिबाट आयातृभूत निर्णय र रणनीतिहरूको पुनरावलोकन थियो।
रक्षा सहकार्यको भुवन
भौतिक शक्तिहरूको विपणि-मक्तिकरणको पर्याप्तताबाट खासै ध्यान दिएर एशियामा रक्षा परिदृश्यमा चरणहरू देखिएको छ। भारत र मलेसिया, यस वातावरणमा सहयोगापर स्थानमा मान्यता दिइरहेका, सहयोगाधिनता को महत्वलाई बढाउँदै गर्दै आएका छन्। मिडकमको बैठकमा चर्चा बहु-विचाराधिन रहेका थियो, जहाँ समितिका उप-समितिका सिफारिस र विस्तारित दृष्टिले सहयोगप्रशस्तता र ऐतिहासिक क्षेत्रहरूमा समुदायिक निर्णयको एकिकरण र्याहो भनेर योजना गरिएको थियो।
कार्यक्षेत्रहरू भारतबाट प्रमाणित भएको साइबर सुरक्षा तथा नेपालबाटको यो सहयोगमा महत्वको लक्ष्य नै देखियो। अद्यावधिक संख्यामा कम्प्युटर समरक्षण ना गर्नु पर्दछ कि युद्धमा प्रभावित हुने एक प्रमुख दृष्टिकोण बनेको हो।दुई देशबीची वारदातको बढेका कारणले यसमा सहयोगको महत्वलाई ध्यानमा राख्दै आएको छ।
अर्को माजक थिए बनिएको ब्यवसायिक समुदायन को महत्वपूर्णता सन्दर्भमा प्रकट भएको छ। नेपाल र मलेसियाको यहाँ रणनीतिको यो शक्तिशाली सुरक्षाजत विषय छ, उदाहरणस्वरूप, राष्ट्रिय रुपमा निर्ठ अनुतान्त्रणमान र औद्योगिक सधारणताका लागि साम्राज्यिक व्यापार सुरक्षा र मुक्त नेभिगेसनको. यहाँका कई एशियाली देशहरूको आर्थिक विकासमा आधारित छ।
रक्षा उद्योगी सहयोग र बहुपक्षीय सहयोग पनि धेरैमा धेरै छन्। एउटा जडान या सॉफ्टवेयरलाई केवल अलग-अलग संस्थामा बनाउने बढौने बिल्न र अनुभबको कारणले सहयोगी प्रयासको आवश्यकतागर्दैछ। पूर्णपना यो महत्वपूर्ण मन्त्रिमा थियो।
बैठकमार्फत ममुद्रा औदोगिकता र एशियाली रक्षा संगठनहरूले चर्चामा आयों,नागरिकताका अनुरूपतामा व्यक्ति बिधान, बहुदली सहयोग, आवासन र एशियामा स्थिति बनवाई सक्नुमा रहेको हो ।
भारतीय रक्षा पण्डितको ८-बिन्दु दर्शन
बैठकको केन्द्रमा चर्चा भएको कार्यक्रम भुमिका गरेको थियो भारतीय रक्षा पण्डितको व्यापक ८-बिन्दु प्रस्ताव। उच्च स्तरको कार्यक्रममा भएकोबाट अलग-अलग छैन। महासमान्य, सामुदायिक र बौद्धिक सहयोगलाई जनमानसम्म छन।
उदाहरणस्वरूप, बहुदली सहयोगले भू, जल र वायुबाट छनोट गर्ने रक्षा उद्देशलाई सम्पूर्णताले छापी दिने नीति अनुकूल हुन संकेत गर्दछ। यसैले रोललाई तयार पार्नु हुन्छ र यो संघीय नेटवर्कले विश्वव्यापी शान्ति बनाउने भारतको इच्छा आराम्भ गर्दछ हो।
भार
भौतिक शक्तिहरूको विपणि-मक्तिकरणको पर्याप्तताबाट खासै ध्यान दिएर एशियामा रक्षा परिदृश्यमा चरणहरू देखिएको छ। भारत र मलेसिया, यस वातावरणमा सहयोगापर स्थानमा मान्यता दिइरहेका, सहयोगाधिनता को महत्वलाई बढाउँदै गर्दै आएका छन्। मिडकमको बैठकमा चर्चा बहु-विचाराधिन रहेका थियो, जहाँ समितिका उप-समितिका सिफारिस र विस्तारित दृष्टिले सहयोगप्रशस्तता र ऐतिहासिक क्षेत्रहरूमा समुदायिक निर्णयको एकिकरण र्याहो भनेर योजना गरिएको थियो।
कार्यक्षेत्रहरू भारतबाट प्रमाणित भएको साइबर सुरक्षा तथा नेपालबाटको यो सहयोगमा महत्वको लक्ष्य नै देखियो। अद्यावधिक संख्यामा कम्प्युटर समरक्षण ना गर्नु पर्दछ कि युद्धमा प्रभावित हुने एक प्रमुख दृष्टिकोण बनेको हो।दुई देशबीची वारदातको बढेका कारणले यसमा सहयोगको महत्वलाई ध्यानमा राख्दै आएको छ।
अर्को माजक थिए बनिएको ब्यवसायिक समुदायन को महत्वपूर्णता सन्दर्भमा प्रकट भएको छ। नेपाल र मलेसियाको यहाँ रणनीतिको यो शक्तिशाली सुरक्षाजत विषय छ, उदाहरणस्वरूप, राष्ट्रिय रुपमा निर्ठ अनुतान्त्रणमान र औद्योगिक सधारणताका लागि साम्राज्यिक व्यापार सुरक्षा र मुक्त नेभिगेसनको. यहाँका कई एशियाली देशहरूको आर्थिक विकासमा आधारित छ।
रक्षा उद्योगी सहयोग र बहुपक्षीय सहयोग पनि धेरैमा धेरै छन्। एउटा जडान या सॉफ्टवेयरलाई केवल अलग-अलग संस्थामा बनाउने बढौने बिल्न र अनुभबको कारणले सहयोगी प्रयासको आवश्यकतागर्दैछ। पूर्णपना यो महत्वपूर्ण मन्त्रिमा थियो।
बैठकमार्फत ममुद्रा औदोगिकता र एशियाली रक्षा संगठनहरूले चर्चामा आयों,नागरिकताका अनुरूपतामा व्यक्ति बिधान, बहुदली सहयोग, आवासन र एशियामा स्थिति बनवाई सक्नुमा रहेको हो ।
भारतीय रक्षा पण्डितको ८-बिन्दु दर्शन
बैठकको केन्द्रमा चर्चा भएको कार्यक्रम भुमिका गरेको थियो भारतीय रक्षा पण्डितको व्यापक ८-बिन्दु प्रस्ताव। उच्च स्तरको कार्यक्रममा भएकोबाट अलग-अलग छैन। महासमान्य, सामुदायिक र बौद्धिक सहयोगलाई जनमानसम्म छन।
उदाहरणस्वरूप, बहुदली सहयोगले भू, जल र वायुबाट छनोट गर्ने रक्षा उद्देशलाई सम्पूर्णताले छापी दिने नीति अनुकूल हुन संकेत गर्दछ। यसैले रोललाई तयार पार्नु हुन्छ र यो संघीय नेटवर्कले विश्वव्यापी शान्ति बनाउने भारतको इच्छा आराम्भ गर्दछ हो।
भार