ඉරානයේ චබහාර් වරායේ ෂාහිඩ් බෙහෙෂ්ටි පර්යන්තය ඉන්දියාවේ පළමු විදේශීය වරාය ව්‍යාපෘතියයි.
ඉන්දියාව සහ ඉරානය කලාපීය සම්බන්ධතාව වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා වැදගත් පියවරක් සනිටුහන් කරමින් චබහාර් හි ෂාහිඩ් බෙහෙෂ්ටි වරාය පර්යන්තය සංවර්ධනය කිරීම සඳහා දිගුකාලීන ප්‍රධාන කොන්ත්‍රාත්තුවක් අත්සන් කර ඇත.

ඉන්දියාව විසින් වසර 10 ක කාලයක් සඳහා උපායමාර්ගික වරාය ඉදි කර ක්‍රියාත්මක කරන කොන්ත්‍රාත්තුව, සඳුදා (2024 මැයි 13,) ඉරානයේ ඉන්දියා පෝට් ග්ලෝබල් ලිමිටඩ් සහ වරාය සහ සමුද්‍රීය සංවිධානය අතර අත්සන් කරන ලදී.

චබහාර් වරාය ව්‍යාපෘතිය සංවර්ධනය කිරීම ඉන්දීය-ඉරාන ප්‍රමුඛ ව්‍යාපෘතියකි. ඉරානයේ චබහාර් වරායේ පිහිටි ෂාහිඩ් බෙහෙෂ්ටි පර්යන්තය ඉන්දියාවේ පළමු විදේශීය වරාය ව්‍යාපෘතිය වන අතර ඉරානය, ඇෆ්ගනිස්ථානය, යුරෝපය, රුසියාව සහ මධ්‍යම ආසියාතික රටවල් සමඟ ඉන්දීය වෙළෙඳාමේ දොරටුව බවට පත්වීමේ හැකියාව ඇත.

මධ්‍යම නාවික, වරාය සහ ජල මාර්ග අමාත්‍ය සර්බානන්ද සොනොවාල් ගිවිසුම අත්සන් කිරීම සියැසින් දුටුවේය. ඔහු චබහාර් ආශ්‍රිත සංවර්ධනය සඳහා ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 250 කට සමාන මුදලක් කැප කරමින් විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය එස් ජයශංකර්ගෙන් ලිපියක් ද භාර දුන්නේය.

“මෙම කොන්ත්‍රාත්තුවේ අත්සනත් සමඟ අපි චබහාර් හි ඉන්දියාවේ දිගුකාලීන මැදිහත්වීමේ අඩිතාලම දමා ඇත,” සොනොවාල් පැවසීය.

ඉරානයේ නිරිතදිග වෙරළ තීරයේ පිහිටා ඇති චබහාර් වරායට ඉන්දියාවේ බටහිර වෙරළට පහසුවෙන් ප්‍රවේශ විය හැකිය. එය ජාත්‍යන්තර උතුරු-දකුණු ප්‍රවාහන කොරිඩෝවේ තීරණාත්මක සම්බන්ධකයක් ද සාදයි. දිගු කාලීන කොන්ත්‍රාත්තුව ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් සඳහා සැලකිය යුතු තල්ලුවක් ලබා දෙන අතර ගෝලීය වෙළඳාම සහ වාණිජ්‍යය සංවර්ධනය කිරීමේදී ඉන්දියාවේ වැඩෙන භූමිකාව ස්ථාපිත කරනු ඇති බව සොනොවාල් සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාවක් වන X, හි සටහනක් තබමින් පැවසීය.

අමාත්‍ය සොනොවාල්  ඉරානයේ මාර්ග සහ නාගරික සංවර්ධන අමාත්‍ය මෙහ්ර්දාඩ්  බාස්ර්පාෂ්    සමඟ ඵලදායී ද්විපාර්ශ්වික සාකච්ඡාවක් පැවැත්වීය. සම්බන්ධතා මුලපිරීම්වලදී සහ චබහාර් වරාය කලාපීය සම්බන්ධතා මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත්කිරීමේදී ද්විපාර්ශ්වික සහයෝගීතාව තවදුරටත් ශක්තිමත් කිරීම සඳහා තම නායකයින්ගේ පොදු දැක්ම අමාත්‍යවරු සිහිපත් කළහ.

අමාත්‍යවරුන්ගේ සංචාරය සහ දිගුකාලීන කොන්ත්‍රාත්තුව අත්සන් කිරීම දෙරට අතර සබඳතා තවදුරටත් ශක්තිමත් කරන අතර ඇෆ්ගනිස්ථානය සහ පුළුල් මධ්‍යම ආසියානු රටවල් සමඟ වෙළඳාම සඳහා දොරටුවක් ලෙස චබහාර්හි වැදගත්කම ඉස්මතු කරන බව ඉන්දියාවේ නාවික, වරාය සහ ජල මාර්ග අමාත්‍යාංශය පවසයි.

කලාපීය සම්බන්ධතාවය ඉන්දියානු-ඉරාන සබඳතාවල තීරණාත්මක කුළුණකි

මේ වසරේ ජනවාරි මාසයේදී විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය එස් ජයශංකර්ගේ ඉරාන සංචාරයේදී ඉන්දියාව වරාය සංවර්ධනය සඳහා කැපවී සිටින බව නැවත අවධාරණය කර තිබුණි.

2024 ජනවාරි 15 වන දින ටෙහෙරානයේදී ඉරාන විදේශ අමාත්‍ය එච් අමීර්-අබ්දුල්ලාහියන් හමුවීමෙන් පසු ඉන්දීය විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය ජයිශංකර් පැවසුවේ, “කලාපීය සම්බන්ධතාවය ඉන්දියානු-ඉරාන සබඳතාවල තීරණාත්මක කුළුණක් වූ අතර, අද දින සාකච්ඡාවල න්‍යාය පත්‍රයේ ස්වභාවිකවම ප්‍රමුඛ විය. මධ්‍යම ආසියාවේ, ඇෆ්ගනිස්ථානයේ සහ යුරේසියාවේ වෙලඳපොලවලට ප්‍රවේශ වීමට ඉරානයේ අද්විතීය භූගෝලීය පිහිටීමෙන් ප්‍රතිලාභ ලබා ගැනීමට ඉන්දියාවේ උනන්දුව මම නැවත අවධාරණය කළෙමි. ජාත්‍යන්තර උතුරු දකුණු ප්‍රවාහන කොරිඩෝව බලගැන්වීමේ අපේක්ෂාවන් පිළිබඳව අපි සාකච්ඡා කළෙමු.

ඉරාන විදේශ අමාත්‍යවරයා සමඟ ඔහුගේ ඒකාබද්ධ මාධ්‍ය ප්‍රකාශයේ මේ පිළිබඳව විස්තර කරමින් ඔහු කියා සිටියේ ඔවුන් චබහාර් වරාය සංවර්ධනය හා ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ඉන්දියාවේ මැදිහත්වීම පිළිබඳව සාකච්ඡා කළ බවත් එය “සම්බන්ධතාවයේ ඒකාබද්ධ දැක්මක් සහිත ඒකාබද්ධ ව්‍යාපෘතියක්” ලෙස විස්තර කළ බවත්ය.

ඉන්දීය විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය එස් ජයිශංකර් මෙම ව්‍යාපෘතිය සඳහා ඉන්දියාවේ කැපවීම අවධාරණය කළ අතර, ඉදිරි වසරවලදී ඉන්දියාවේ අඛණ්ඩ මැදිහත්වීම සඳහා දෙපාර්ශවයට ස්ථිර, තිරසාර සහ දිගුකාලීන මාර්ග සිතියමක් ස්ථාපිත කළ හැකි ආකාරය පිළිබඳව සාකච්ඡා කළේය.

2016 මැයි මාසයේදී අගමැති නරේන්ද්‍ර මෝදිගේ ඉරාන සංචාරයේදී ඉන්දියාව, ඉරානය සහ ඇෆ්ගනිස්ථානය විසින් ජාත්‍යන්තර ප්‍රවාහන හා සංක්‍රමණ කොරිඩෝව ගොඩනැගීම සඳහා ත්‍රෛපාර්ශ්වික ගිවිසුම (චබහාර් ගිවිසුම) අත්සන් කරන ලදී.